Tütüncü esnafı artan maliyetler karşısında zor durumda. Sektörde yaşanan aşırı zamlar, tütün fiyatları ile tekel sigara fiyatları arasındaki makasın kapanmasına yol açıyor. Buna tedarik sorunu da eklendiğinde birçok esnaf sektörden kopmaya başladı.
Şenol Balı/Van
Ekonomideki dalgalanmalar ve artan maliyetlerden etkilenen sektörlerden biri de tütüncülük. Daha önce sigaraya yapılan her zamdan sonra önemli bir yönelimin yaşandığı sektörü artık bu zamlar da canlandırmaya yetmiyor. Çünkü bu sektördeki ürünler de aynı şekilde zamlanıyor. Hatta tütüncülere göre tütün ve makaron, filtre gibi ürünlere geçtiğimiz yıla oranla %200’lere varan bir fiyat artışı söz konusu.
Sektörü zorlayan bir başka sorun da son zamanlarda etkisini iyiden iyiye hissettiren tedarik sorunu. Birçok esnaf, ürün bulabileceği firma bulmakta zorlandığını ifade ediyor. Yine artan maliyetler karşısında üreticinin yaşadığı sorunlar ve bu sorunlardan kaynaklı üretimin düşmesi tütüncü esnafını olumsuz etkileyen bir başka sorun. Esnafa göre, maliyetlerin artmasından dolayı üretim düşüyor, üretim düşünce tütün fiyatları artıyor. Yaşanan zamlardan sonra tütün fiyatları ile tekel sigaraları arasındaki fark kapanınca da insanlar yeniden tekel sigaralara yöneliyor.
Esnaflar, sektörün sürdürülebilir olmaktan çıktığını, meslekten kopuşların başladığını hatırlatıyor ve böyle devam etmesi durumunda sektörde çalışan yaklaşık 10 bin insanın işsiz kalacağını söylüyor.
Tütüncü esnafı, üretimin düşmesinden dolayı piyasada tedarik sorununun baş gösterdiğini söylüyor
Artan maliyetler karşısında üretici de satıcı da zor durumda
Tütüncü esnafın yaşadığı sorunları, aile olarak uzun yıllardır tütüncülük sektöründe çalışan Zana Karakaya ile konuştuk. Van kent merkezinde tütün ürünleri satan Karakaya, ekonomideki zamların bu sektörü de etkilediğini belirtiyor; “Ekonomideki zamlar bu sektöre de yansıdı. Hayat pahalılığından dolayı insanlar daha uygun olan tütüne yöneldi. Bu yönüyle sektöre az da olsa bir yönelme var. Tütünlerden en çok öne çıkan da Adıyaman ve Bitlis tütünleri . Bunların maliyetleri de biraz daha düşük çünkü. Bir paketin ortalama maliyeti 10 TL’yi ancak buluyor.”
Sektörel ürünlerin her ay zamlandığını kaydeden Karakaya, tütün üreticilerin de zor durumda olduğunu ifade ediyor. Karakaya, “Bu sektöre de aylık olarak gelen zamlar var. Bir makaron geçtiğimiz sene 15 TL iken bu sene 40-50 TL bandında. Toptancılar, ham madde yok diye bu kadar zam geliyor diyorlar. Böyle zamlar olunca tekel sigara ile tütün ürünleri arasındaki fiyat makası daralıyor. Bu makas daralırsa bu sektörde çalışan yaklaşık 10 bin kişi işsiz kalacak. Özellikle Adıyaman, Muş, Bitlis ve Diyarbakır gibi kentlerden. Türkiye’nin her yerinde üreticiler de zor durumda.” sözlerini kullanıyor.
Zana Karakaya- Tütüncü esnafı
Artan fiyatlar karşısında sektörden kopuşlar yaşanıyor
“Geçen sene kilosunu 80 TL’ye aldığımız bir tütünün fiyatı bu sene 180-190 TL bandında.” cümlesiyle sektörde yaşanan fiyat artışlarını anlatan Karakaya, birçok esnafın sektörü terk etmek zorunda kaldığı bilgisini veriyor; “Görüştüğümüz üreticiler fiyatların kendilerini kurtarmadığını söylüyor. Hatta geçen senelerde çalıştığımız bazı üreticiler , üretimi bırakmış durumda. Biz de bu anlamda bir arayış içerisindeyiz. Başka üreticiler, firmalar bulmaya çalışıyoruz. Daha önce üreticiler veya firmalar kendileri buraya gelerek ürün satmaya çalışırdı ancak şu an biz kendilerini bulmaya, ulaşmaya çalışıyoruz. Tedarikçiler , ürünlerin olmadığını söylüyor veya olanın da fiyatlarının çok arttığı bilgisini veriyor. Bu tedarik sorunu bizi çok zorluyor. En basitinden bir pamuk dahi bazen bulunamıyor. Bundan kaynaklı bir çok arkadaşımız bu işi terk etmeye başladı. Birçok yakın komşum bu süreçte dükkanlarını devrediyor. Sürdürülebilirliği kalmadı bu sektörün.”
Fiyatların artması ve satışların düşmesinden sonra birçok esnafın sektörden koptuğu belirtiliyor.
