Uluslararası İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch – HRW), Hakikat ve Adalet için Suriyeliler ve Suriye Arşivi, “‘Alevi misin?’ Suriye’nin Geçiş Sürecinde Kimlik Temelli Cinayetler” başlıklı 51 sayfalık ortak rapor yayımladı. Rapora göre Mart 2025’te rejim sonrası dönemin ilk aylarında sahil ve Hama bölgelerinde Alevi topluluklara yönelik ağır ihlaller yaşandı.
“Temizlik” Adı Altında Katliam
7-10 Mart tarihleri arasında hükümet güçleri, İçişleri ve Savunma Bakanlığı’na bağlı birlikler ve onlara destek veren silahlı gruplar en az 30 yerleşime operasyon düzenledi. “Temizlik” adı verilen baskınlarda en az 1.400 sivil öldürüldü.
Tanıklıklara göre güvenlik güçleri ve milisler, ev ev dolaşarak halka “Alevi misiniz?” sorusu yöneltti. Kadınlar, çocuklar ve yaşlılar dahil birçok kişi infaz edildi. Evler yakıldı, mallar yağmalandı. Uydu görüntüleri, yüzlerce video ve 100’den fazla tanıklık; infazlar, toplu mezarlar ve mülkiyetin sistematik biçimde yok edilmesini doğruluyor.
HTŞ ve Geçici Hükümetin Rolü
Rapor, yönetimi ele geçiren Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ)’ın kurduğu geçici hükümete bağlı güçlerin ve silahlı gönüllülerin de Alevilere karşı saldırılarda yer aldığını belgeliyor. Ev baskınları sırasında Alevi karşıtı hakaretler kullanıldığı, değerli eşyaların yağmalandığı aktarılıyor.
Her ne kadar saldırılar için doğrudan emir belgelenmemiş olsa da, rapor HTŞ geçici hükümetinin Savunma Bakanlığı’nın birliklerin harekete geçirilmesinde ve konuşlandırılmasında merkezi rol oynadığını vurguluyor.
Sistematik ve Yaygın İhlaller
Birleşmiş Milletler’in Ağustos 2025 tarihli raporu da bu bulguları destekledi. BM, saldırıları “sistematik ve yaygın” olarak tanımladı ve ihlallerin savaş suçu boyutuna ulaştığını açıkladı.
Alevilere yönelik kimlik temelli saldırıların ilk olarak Humus ve Hama kırsalında başladığı, Temmuz ayı itibarıyla Süveyda’ya kadar yayıldığı bildirildi. Süveyda’da ise Dürzi siviller keyfi infazlara, yağmalamalara ve yıkımlara maruz kaldı.
Cezasızlık ve Hesap Vermeyen Liderler
HRW, yaşananların rastlantısal değil, Savunma Bakanlığı koordinasyonuyla yürütülen geniş çaplı operasyonların parçası olduğuna dikkat çekti. Buna rağmen üst düzey askeri ve sivil liderlerin rolüne dair soruşturmalar şeffaflıktan uzak.
HRW araştırmacısı Hiba Zayadin, “Hükümetin zulmü kabul etmesi ileriye doğru atılmış bir adımdır. Ancak bu zulme olanak sağlayan veya durduramayan üst düzey yetkililer için adaleti sağlamakta yetersiz kalmaktadır. Bu cezasızlık yeni misillemelere kapı aralıyor” dedi.
Adalet ve Reform Çağrısı
Raporda, adil yargılama süreçlerinin güvence altına alınması, tanıkların korunması, mağdurlara tazminat ödenmesi ve güvenlik sektöründe köklü reform yapılması çağrısı yer aldı. HRW ve diğer kuruluşlar, uluslararası mekanizmaların da sürece dahil olmasını talep ediyor.
Sonuç:
Suriye’de Alevilere yönelik saldırılar, sadece bir azınlığın trajedisi değil; cezasızlıkla beslenen bir şiddet zincirinin parçası. Eğer failler yargı önüne çıkarılmazsa, geçmişin zulümleri geleceğin yeni felaketlerine dönüşebilir.
