1915, 1938 ve 1994 yılı olmak üzere 3 defa boşaltılan ve yakılan Dersim Ovacık’a bağlı Cevizlidere (Merxo) köyü şimdi de maden tehdidi altında. Köylüler, altın ocağının hayata geçirilmesi halinde bölgenin biteceğini söylüyor.
Sevim Kahraman/Dersim
İHD’nin 1994 yılı yıllık raporunda sadece 1994 yılında boşaltılan köy ve mezra sayısı 1500 olarak bildiriliyor. Cevizlidere köyü de boşaltılan binlerce köyden sadece biri. 94’deki köy boşaltmalarının ardından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi AİHM’e başvuran köylüler, 2003’de Türkiye’yi mahkum etmişlerdi.
Hala Ermenilere ait mezar kalıntılarının da bulunduğu köyde eski taş evlere rastlamak pek mümkün değil. Bir iki evin sadece kalıntıları kalmış durumda olan köyde yeniden bir hayat kurulmaya başlanmış. Büyük şehirlerden köylerine geri dönüş yapan ya da yazları dahi olsa köyünü ziyaret eden köylüler, yeni bir tedirginlik içinde. Kime dokunsan, “Biz 3 sürgün gördük” diye başlayan o cümlelere yeni bir sürgün eklensin istemiyorlar.
Cevizlidere’de yaşayan Keser ailesi, 94 köy boşaltmalarının ardından uzun yıllar İstanbul’da yaşamak zorunda kalmış. Son dönemlerde de yeniden bir hayat kurmak için geldikleri köylerinde arıcılıkla da uğraşan Keser ailesi, köylerini terk etmek ve inanç merkezlerinin yok edilmesini istemiyor.
“Dersim kökten gidecek”
Madenlere tepki gösteren Teslim Keser şu ifadeleri kullanıyor: “Bu süreç bizi nereye götürecek bilmiyoruz. Ama biz bu ülkenin bir vatandaşıysak, bir değerimiz varsa bir ülke yönetimini kendi vatandaşlarına bu zulmü yapmamalı. Biz burada doğduk, atalarımız burada. Bu maden ülkenin yararına değil. Zehrini pisliğini burada bırakıp, ülkemizi talan ediyorlar. Başta ülkenin yöneticileri buna karşı gelmeli. Biz vicdanen bunu kabul etmiyoruz.”
Almanya’da yaşayan ve her yaz köyüne gelen Hanım Keser de, “Madenlerin açılmasını istemiyoruz. Bütün doğa yok olacak. Dersim kökten gidecek. Canlı cansız variyet yok olacak” diyor.
Cevizlidere’de maden 2013’den beri konuşuluyor
Yeraltı kaynakları bakımından en fazla çeşitliğe ve zenginliğe sahip olan Yukarı Fırat havzasında bulunan Dersim’de her geçen gün yeni maden sahaları açılıyor. 145 maden projesinin bulunduğu Dersim’de, 6 saha daha maden sahası ilan edilmiş durumda.
2013 yılından beri de Ovacık Cevizlidere altın madenine yöneldiler. Cevizlidere sahasında Çalık grup ile Avusturalya şirketi olan Alacor Gold ortaklığı söz konusuydu. Yine öte yandan Çalık Grubuna ait Lidya madencilik Sin ve Karaoğlan madenlerine yönelik çalışmaları sürmekteydi.
Madenlere tepki sürüyor
Uzmanlar altın arama ve ayrıştırma faaliyetinin siyanürle gerçekleştirilmesi halinde yaratacağı tahribatın ayrı bir çevre felaketine yol açacağı uyarısında bulunuluyor.
Konuya ilişkin günlerdir çevre örgütleri, sivil toplum kurumları yaptıkları açıklamalarla madene tepki göstermeye devam ediyor. Ayrıca geçtiğimiz günlerden Cevizlidere köyünü ziyaret eden Dersim Belediyesi Başkanı Fatih Mehmet Maçoğlu, “Maden projeleri için bölgeye göz diken şirketler, sizlere sesleniyoruz. Doğamızı sizlere teslim etmeyeceğiz, en iyisi siz bu işe başlamadan pılınızı pırtınızı toplayın gidin” dedi.
Bugün 29 Ağustos’da da DEDEF Seyit Rıza Meydanı’nda saat: 17.00’de “Dersim Senin, Seyirci Kalma, Sahip Çık” şiarıyla açıklama gerçekleştirecek.
