Serhat Ozan Yıldırım
Prof. Dr. Naci Görür’den Kuzey Anadolu fay hattı uyarısı: “Zamanı dolmuş veya dolmak üzere”
Bilim Akademisi kurucu üyesi ve Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Tunceli’de katıldığı deprem sempozyumunda ” Bizim Yedisu fayı dediğimiz Kuzey Anadolu fayının bir bölümü. Orası çok etkin ve hızlı. Yılda iki buçuk santim hareket ediyor. Yaklaşık 250 senede bir deprem üretiyor. Oradan çok endişemiz var bizim. Tunceli’yi etkileyebilecek ciddi bir durum. Zamanı tam bilmiyoruz ama en son deprem orada 1784 yılında demek ki zamanı dolmuş veya dolmak üzere. Ona karşı dikkatli olmak lazım” dedi.
Tunceli Kent Koruma Kurulu ve TMMOB Tunceli İl Koordinasyon Kurulu ortaklığında Kent Sempozyumu gerçekleşti. Sempozyumun “Deprem Gerçeği’ konulu paneli ise Sanat Sokağı’nda açık havada düzenlendi. Panele, Bilim Akademisi Kurucu Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Jeoloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Alan, Yapı ve Yapılaşma Jeofiziği Bilimsel ve Teknik Kurulu’ndan akademisyen Prof. Dr. Mehmet Emin Candansayar, STK temsilcileri ve çok sayıda vatandaş katıldı.
Bilim Akademisi Kurucu Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Kuzey Anadolu fay hattının deprem süresinin dolduğunu belirterek “Malatya fayının ve Ovacık fayının durumu ortada. Çünkü Bu iki fayda size 100 kilometrenin altında yakın. Bu fayın hareketi Tunceli’yi ciddi bir şekilde etkiler. Kuzeyinizde Kuzey Anadolu Fayı var. Dünyanın en etkin, en sıkıntılı en aktif faylarından biri. Bütün depremleri etkileyen Türkiye’de isim yapmış depremleri oluşturan fay. Tunceli faylı bir bölge. Tunceli’nin kendisi Nazimiye fayı zonunun içerisinde. Bu fay zonu Tunceli’de kuzeybatıdan başlayıp güneydoğuya doğru devam eden bir fay. Bu Elazığ Karakoçan fay zonuyla birleşiyor. Düşey atılımlar gösterir. Yılda dört milimetre hareketi olduğu ölçülmüştür. Bu fayın tekerrür periyodu hakkında herhangi bir bilgi yoktur. Tarihi dönemlerde de dahil olmak üzere Karakoçan kesimi de dahil herhangi bir deprem izine de rastlanılmamıştır.
Aktif bir faydır. Diğer faylar yani Tunceli’nin batısında olan bir fay yani Ovacık fayı. O fayda çok yavaş hareket eden bir faydır. Tekerrür periyodu aşağı yukarı 2 bin 400 senedir. Ama Yılda birkaç milimetre belki de iki milimetre civarında bir harekete neden olur. Bu kadar yavaş olduğu içinde bunda stres birikimi çok uzun zaman alır. Birde Tunceli’nin kuzeyinde bir fay var. Bizim Yedisu fayı dediğimiz Kuzey Anadolu fayının bir bölümü. Orası çok etkin ve hızlı. Yılda iki buçuk santim hareket ediyor. Yaklaşık 250 senede bir deprem üretiyor. Oradan çok endişemiz var bizim. Tunceli’yi etkileyebilecek ciddi bir durum.
Zamanı tam bilmiyoruz ama en son deprem orada 1784 yılında demek ki zamanı dolmuş veya dolmak üzere. Ona dikkatli olmak lazım. Bir deprem de yine Tunceli’ye yakın Malatya fayı var. Malatya fayı da yani 2 bin 500 sene gibi tekerrür periyodu var. Bu son depremler bu fayları tetiklemiş olabilir. Yada bunlara stres transfer etmiş olabilir. Onları zamanından önce deprem üretmeye zorlayabilir” dedi.
‘BİZE YAKIŞAN KENDİ YERLEŞİM ALANLARIMIZI DEPREME DİRENÇLİ YAPMAK’
Görür, Tunceli’nin deprem faylarının ortasında olduğunu belirterek, yerleşim alanlarının depreme karşı dirençli yapmak gerektiğini söyledi. Görür, konuşmasını şu sözlerle tamamladı:
“Zaman depremde önemli değil. Zamana bakıp hesap yapılmaz şu kadar zamanımız var iyi diyemezsiniz. O zamanda da ölecek bizim insanlarımız bugün de zarar görecek bizim insanlarımız. Bize yakışan kendi yerleşim alanlarımızı depreme dirençli yapmak. Öyleyse Tunceli’nin bu tehlike analinizini yapıp gerçek mikro bölgeleme çalışmalarını yapıp depreme hazırlaması lazım. Ben bunu yıllar önce zaten belediye başkanına da söylemiştim ama nedense çeşitli olanaksızlarla bu işi yapamamışlardı. Ama bu işin yapamama bahanesi olmaz. İnsanların can güvenliğiyle siz hiçbir şekilde bahane çıkartamazsınız.
Bu olduktan sonra kenti bu verilere göre yönetmeli. Nereye bina yapılacak nerede yapılmayacak. Nerede kaç katlı olmayacak. Nerede imar olacak Nerede iskan olacak nereden uzak duracağız bu çalışmalar sonucunda ortaya çıkar. Tunceli’yi özellikle depreme dirençli binalar yapmak suretiyle ranta dayalı yüksek katlar veya bina yapımında diyelim ki çeşitli nedenlerle demirden, çimentodan, projeden dilim varmıyor ama çalıp çırpmadan ikinci bir şekilde Tunceli’yi yapılandırmak lazım. Yapı stokunu elden geçirmek lazım. Dayanıksız olanları güçlendirip veya yıkıp yeniden yapmak lazım. Bu kenti her an olabilecek depreme hazır tutmak gerekiyor”
