Ferit DEMİR-Serhat Ozan YILDIRIM/DERSİM
8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü nedeniyle bugün akşam saatlerinde Sanat Sokağı’ndan Seyit Rıza Meydanı’na doğru yürüyüşe geçen 3 bin Dersimli kadın, sık sık “Hükümet istifa”, “Deprem değil rant öldürür” sloganları atarak yürüdükten sonra Seyit Rıza Meydanı’nda basın açıklaması yaptı.
Dersim Kadın Platformu tarafından düzenlenen 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü etkinliği akşam saatlerinde çarşı merkezi Sanat Sokağı’nda toplanan yaklaşık 3 bin kadının ellerinde “Hükümet İstifa” dövizleri ile yürüyüşe geçmesiyle başladı. Yürüyüş boyunca sık sık “Hükümet istifa”, “Deprem değil rant öldürür”, “Depremzede çocuklar nerede?” sloganları atan kalabalık kitleye yürüyüş boyunca esnaflar ile apartmanların balkonlarında vatandaşlar alkışlarıyla destek verdi.
Kalabalık kortej halende Seyit Rıza Meydanı’na kadar yürüyüş yaptıktan sonra burada kadınlara destek veren yüzlerce erkek de etkinlik alanına katıldı. Depremde hayatını kaybedenler adına 1 dakikalık saygı duruşu ardından Dersim Kadın Platformu adına basın açıklamasını okuyan platform sözcüsü Raife Yılmaz bu yıl 8 Mart Emekçi Kadınlar Günü’nü hüzünle karşıladıklarını belirterek şunları konuştu: “Bu 8 Mart’ı hüzünle karşıladık. Bugün acımız derin, içimiz buruk, yasımız, öfkemiz dinç ve büyük. Çünkü 6 Şubat tarihinde önce Pazarcık daha sonra ise Elbistan merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler 11 ilimizde, Rojava ve Suriye’de büyük yıkıma yol açtı. Resmi rakamlara göre 45.000’in üzerinde insanımızı kaybettik. Suriye ve Rojava’da ise 7000’e yakın insan hayatını kaybetti.
On binlerce insanımız yaralı ve milyonlarca insanımız göç etmek zorunda kaldı. Bu depremlerden etkilenen on ilde insanlarımız açıkça rant uğruna, imar afları uğruna göz göre göre katledildi. Bu bir ihmal, bir sorumsuzluktan öte cinayettir. Çünkü bu depremler Türkiye açısından beklenmeyen depremler değildi. Bir deprem ülkesi olan ve yıkıcı depremlerin yaşandığı ülkemizde beklenen her depremin; riskli bölgelerde, kentlerde yıkıcı etkisi olabilme özelliği vardır. Hal böyle iken hükümet beklenen büyük deprem riskine karşı bölgede olabilecekleri her açıdan biliyorken; bu konuda kalıcı çözümler üretmek yerine; kendi politik çıkarları uğruna tüm uyarıları kulak ardı etti. Depremden etkilenen 10 ilin de bulunduğu bölgenin riskli bir bölge olduğu bilim insanları tarafından defalarca söylenmesine rağmen hiçbir bir önlem alınmadı.”
Dersim Kadın Platformu sözcüsü Raife Yılmaz açıklamasının devamında yaşanan depremlerin önceden beklendiğini de sözlerine ekleyerek şunları konuştu: “Buna karşılık hem ihmaller zinciriyle depremi felakete çeviren hem de deprem sonrası müdahalede ve halkın yaralarının sarılmasında yetersiz kalan hükümet deprem karşısında düştüğü aciz durumu ve binlerce insanın ölümünden ve yaralanmasından, kentlerin yaşanılamayacak hale gelmesinden doğrudan sorumluluğunu “kader planına” havale etmek istedi. Bu depremin “asrın felaketine” dönüşmesinin sebebi depremden önce alınmayan önlemler, rant ve kar hırsı için göz yumulan usulsüzlükler, imar afları, deprem sonrasında uygulanabilir bir afet acil eylem planının olmayışı ve liyakatsız atamalardır. Depremin bizlere gösterdiği en net sonuç Türkiye’de tek adam yönetimi ve mevcut siyaset anlayışının ne depremin sonuçlarını engelleyebildiği ne de ülkede yaşayan yurttaşlara yaşam hakkı sunabilen bir anlayışa sahip olduğudur.
Deprem değil rant öldürür
Yılmaz açıklamanın devamında depremin değil rantın insanları öldürdüğünü belirterek açıklamasını şöyle sürdürdü: “Yıllarca bizlerden toplanan ve deprem için kullanılması gereken deprem vergileri ile ne yapıldığı belli değil. ‘Deprem vergileri nerede’ sorusuna ‘Yola, köprülere harcandı’, ‘Deprem vergileri depreme harcanmak zorunda değil’ şeklinde yanıt veren hükümet yetkililerinin cevapları bugüne gelen yolların taşlarının nasıl döşendiğinin itirafı niteliğinde. Toplanan 83 milyar 621 milyon 940 liralık bütçe ile Türkiye genelinde depreme dayanıklı 800 bin konutun üretilebileceği gerçeği yapılan araştırmalara göre açıkça ortadayken; deprem dirençli kentler yapmak için ayrılması gereken bütçe, sermaye güçleri için bir kaynak görevi görmüş ve halk hükümetin tercihi ile yıkıma mahkûm edildi.
Kızılay ve AFAD görevini yapmadı
Yılmaz açıklamanın devamında Kızılay’ın ve AFAD’ın icraatlarını eleştirerek açıklamaya şu cümleler ile devam etti: “Son yıllarda pek çok şaibeli işle anılan Kızılay, halk soğukta çadır beklerken çadırları halkın bağışlarıyla çalışan bir derneğe sattı. AFAD depolarında tonlarca temel ihtiyaç malzemesi bekletilirken depremden etkilenen insanlarımız soğukta, aç ve susuz günlerce bekletildi. Hala çadır ve su gibi en temel ihtiyacı bile giderilememiş binlerce insan olduğunu biliyoruz. Deprem sonrası afet bölgesi ilan ederek yaraları sarmaya çalışması gereken devlet OHAL ilan ederek her zamanki gibi olayı güvenlikçi politikalar ile çözmeye çalışmıştır, eylem ve etkinliklere yasaklama kararları almıştır. Gençlerin muhalefetinden korkan tek adam yönetimi KYK yurtları kullanılacak bahanesiyle yüz yüze eğitime ara verdi.
Cumhur İttifakı adeta ülkeyi halkın, emekçilerin, kadınların çıkarları için değil kendisinin ve etrafında palazlanan dar bir grubun çıkarları için yönettiğini açık bir şekilde gösterdi. Suriye’deki savaştan uzaklaşmak, kendileri ve çocukları için güvenli bir ortamda barınmak amacıyla Türkiye’ye gelen Suriye’li kardeşlerimiz ise felakete dönüşen depremde çifte felaketi yamak zorunda kaldılar. On binlerce Suriye vatandaşı savaş ve depremle yok olmuş ülkelerine dönmek zorunda kaldılar. Arapça konuştuğu duyulursa kendisine yardım edilmeyeceğini düşünen mülteci bir kadın göçük altında sessizce bekledi. İçişleri Bakanı bile yağma olayları ile ilgili gelen ihbarların tamama yakınının asılsız olduğunu söylediği koşullarda mülteciler yağmacı damgası yedi, linç edildi. Asıl yağmacılar insanların başına çöken binaları yapanlar, buna izin verenler ve denetlemeyenlerdir.”
Depremzede çocuklar nerede?
Raife Yılmaz deprem bölgesinde kadınlar ve çocuklar için güvenlik sorunları yaşandığını da öne sürerek konuşmasını şöyle devam etti: “Deprem bölgelerinden kadınların anlatımlarına göre çadırlarda kadınlar nöbetleşe uyuyor çünkü çadıra girmek için bir fermuarı açmak yeterli. Her şeylerini kaybeden ve devlet tarafından zararlarının telafi edileceği noktasında hiçbir umutları olmayan genç kadınların gelecekleri tehlike altında. Bu süreç bu şekilde yönetilmeye devam edilirse çocuk yaşta evlendirme ve okuldan eğitimden uzaklaşma rakamları katlanarak artacak.
Depremzede çocuklar çeşitli cemaatlere “koruma” adı altında veriliyor. “Ensar Vakfı’na bağlı yurtlarda yaşanan istismar vakalarından, henüz deprem öncesi gündemimize düşen Hiranur Vakfı olayına kadar yaşadığımız sayısız acı deneyimi düşündüğümüzde bunun nasıl bir “koruma” olduğu ortada! Çocuklar devlet koruması altında, güvende olmalıdır. Tarikat ve cemaatlerin elinde değil. Diğer taraftan Diyanet İşleri Başkanlığı’nın depremden etkilenen çocukların evlat edinilip edinilemeyeceğine ilişkin bir soruya sitesinden verdiği “evlat edinen ile evlatlık arasında evlenme engeli bulunmadığı” şeklindeki yanıt kepazelik olması bir tarafa suç teşkil ediyor.
Diyanet’in evlat edinme ile ilgili açıklamasında yer alan ifadeler laikliğe, hukuk devletine, eşitliğe aykırı olduğu gibi çocuğun üstün yararını da hiçe saymaktadır. Türkiye şeriat ülkesi değildir, şeriat değil medeni kanunun söylediği olur ve medeni kanuna göre de evlat edinen ile evlatlık arasında evlenme yasağı vardır. Hepsi bir tarafa böylesi bir afet ortamında bile böylesi fetvalar veren Diyanet artık kadınların ve çocukların hayatında bir tehdit haline gelmiştir.”
Yanlış politikalar ile büyük felaketler ve yıkımlar yaşandı
Yılmaz hükümetin yanlış politikaları sonucu depremde büyük felaketlerin ve kayıpların yaşandığını belirterek şunları konuştu: “Bilinçli politikalarla bir felakete dönüşen depremlerin ardından tüm halkımız çok büyük kayıplar ve yıkımlar yaşadı. Fakat kadınların yaşadıkları özel zorlukları göstermek ve çözüm istemek gibi bir sorumluluğumuz da var.
Depremlerin ardından şehirler yıkıldı ve halkımız emekleriyle biriktirdikleri her şeyi kaybetti. Kentler boşaldı ve geriye en yoksul insanlarımız kaldı. Çadırlarda yeni bir düzen kurulmaya başladı. Bu yokluk ortamında yaşlıların ve çocukların bakımı, olanaksızlık içinde hijyen yaratılmaya çalışılması, ısınma, yemek ve benzeri onlarca sorun bir bütün olarak bakım emeği vermek hiç olmadığı kadar büyük bir yük haline geldi.
Bu felaket koşullarında AFAD’ın ihtiyaç listelerine kadın pedini koymadığını, yalnız yaşayan ve evi yıkılan kadınlara çadır vermediğini gördük. Boşanma arifesinde olan kadınlar boşanmak istedikleri erkeklerle aynı çadırda kalmak zorunda kaldılar, öyle ki böylesi bir durumda dahi öldürülmek istenen bir kız kardeşimiz oldu. 6284 kararları uygulanamaz hale geldi, nafaka tahsilleri imkansızlaştı. Kadınların güvenliği için hala hiçbir özel önlem alınmadı.”