Van’da 2021 yılında kurulan Ahtamara Tarımsal Kalkınma Kadın Kooperatifi, dört mevsim üretime devam ediyor. İl dışına gönderilen ürünlere talebin yoğun olduğunu belirten kadınların hedefi; fabrikalaşma ve yurtdışına ürün ihraç etme.
Haber: Melissa Feza Katlar
18 kadın üyeden oluşan Ahtamara Tarımsal Kalkınma Kadın Kooperatifi, Van’ın Gevaş ilçesinde birçok ürünü tarladan tüketiciye ulaştırıyor. Ürünleri yetmediğinde ise çevre köylerden ürün alarak diğer çiftçilere de katkıda bulunuyorlar. Kooperatif kurucularından Devrim Şeker, çocukluğundan beri çiftçilikle uğraşan üreticilerden sadece biri. Şeker, ürettikleri ürünlerin bütün aşamalarını kolektif bir şekilde yaptıklarını ve kadınların istihdamında önemli bir yeri olduğunu söylüyor.
Devrim Şeker 26 yaşında ve ailesi çiftçi olduğu için 10 yaşında çiftçilikle tanışıp tarlalarla bir bağ kurmuş. Kendisinden söz ederken de “10 yaşından beri çiftçilik yapıyorum,” diyor.
‘ÇOCUKLUĞUMDAN BERİ ÇİFTÇİLİK YAPIYORUM’
Şeker, çocukluğundan beri tarlalarda büyüdüğünü ve toprakla iç içe olduğunu söyleyerek, “Seviyorum bu işi yapmayı. Bu işi yaparken, kendimizi nasıl geliştirebiliriz, ürünlerimizi pazara, aracısız nasıl sunabiliriz, diye düşündük. Köydeki kadınlarla toplandık ve bir kooperatif kurmaya karar verdik,” diyor.
Ahtamara Kadın Kooperatifi’ni kendi yaptıkları iş üzerine, tüketim kooperatifi olmadan üretim üzerine kurmaya karar verdiklerini belirten Şeker, ülkenin en çok üretime ihtiyacı olduğunu söylüyor.
8 kişi ile başladıkları kooperatifin şu an 18 üyesinin olduğunu söyleyen Şeker, üye almaya devam ettiklerini ve sayılarının artmasını umduklarını ifade ediyor. Kadınları bu işe teşvik etmeye, kadınların yerinden üretime katılıp, emeklerinin karşılığını almalarını istediklerini söylüyor.
Şeker, “Daha güçlü bir tarım için hepimizin özellikle de genç nüfusun sahada olmaya ihtiyacı var,” diyor.
KOOPERATİF KADINLARIN GÜCÜNE DAYANIYOR
Kooperatifin kuruluş sürecini ise şöyle anlatıyor Şeker: “2021 yılında bir kooperatif kurmaya karar verdik. Tarım Bakanlığı’ndan gelen Uygulama Çiftçi Okulu’ndan eğitim aldık. Oradaki kadınlarla konuşup, ‘bu işi biz yapabiliriz, başarabiliriz,’ dedik. Tarım Bakanlığı’nın bize getirdiği Birleşmiş Milletler Gıda Tarım Örgütü fonunun desteği ile kooperatifimizi kurduk.”
2021 yılının Kasım ayında kooperatifin kuruluşunu tamamladıklarını aktaran Şeker, sürecin bir yıla yayıldığını söylüyor. Eğitim aldıklarında ilk üç yıl kâr elde etmeyeceklerini bildiklerini belirtiyor.
Şeker, “Üç yıl boyunca mücadele ettik. Bunu sene çok şükür kâr ediyoruz. Valiliğin bizim için açtığı bir satış ofisimiz var. Orada satışlarımızı yapıyoruz. Tarladan kadınların ürettiği ürünleri katma değer katarak, çeşitli fikirlerle ki kooperatifin temel amacı bu, ortak amaç, ortak iş, bu şekilde kendi pazar alanlarımızda satışa sunuyoruz,” diyor.
Türkiye’den 10 kadın kooperatifinin birleşerek kurduğu ‘Hep Yerinden Koop’ adında kurulan e-ticaret sitesinin bileşeni olan Ahtamara Kadın Kooperatifi, bu site sayesinde ürünlerini şehir dışına çok rahatlıkla gönderebiliyor. Şeker, site üzerinden hem talebin hem de satışların yoğun olduğunu da ekliyor.
KOOPERATİFTE BİRÇOK ÜRÜN YETİŞTİRİLİYOR
Kooperatif olarak ürettikleri ürünleri şöyle sıralıyor Şeker: “Kuru fasulye, ceviz, bal, kuru kayısı ve kuru fasulye ile yaptığımız reçelimiz var. Anneanne tarifi bir reçel, çok eski bir tarif hiçbir yerde yok. Kahvaltılarımızda çok meşhur olan kavut var. Ona katma değer katarak satışını gerçekleştiriyoruz; kuru kayısı gibi meyveler ve cevizle tatlandırarak kavurup o şekilde satışa sunuyoruz. Bu da çok yeni bir lezzet ve çok bilinmiyor. Gevaş ve Van’da çok tüketiliyor, ama biz herkesin tatmasını istiyoruz.”
Şeker, talebin en yoğun olduğu illerin başında Ankara’nın geldiğini söylüyor. İstanbul, Sakarya, İzmir, Manisa ve Çanakkale gibi illere de satışlarının olduğunu belirtiyor.
Şeker, en çok sattıkları ürünün ise kuru fasulye olduğunu söylüyor. Şeker, “Ata tohumumuz olan kuru fasulye en çok talep edilen ürün. Farklı tatları denedik, üç çeşit kuru fasulyemiz var, ama ata tohumumuz çok beğeniliyor. Bizim buranın fasulyesinin özelliği; akşam saatlerinde suluyoruz ve doğal kaynak sularıyla suladığımız için daha erken pişiyor,” diyor.
HEDEF: FABRİKALAŞMAK
Yurtdışına satış yapmayı hedeflediklerini söyleyen Şeker, “Şu an yurtiçinde satışlarımız çok iyi, kendimizi belli bir oranda tanıttık ve ürünlerimiz çok kaliteli. Satışlarımızı yurtdışına da yapmak istiyoruz,” diyor.
Ekipman eksikliğinden dolayı üretimin sınırlı olduğunu ifade eden Şeker, hazırladıkları projelerin desteklenmesi durumunda fabrikalaşmayı hedeflediklerini ve böylece daha çok kadını üretime katabileceklerini söylüyor.
