Şenol Balı/ Van
Şap hastalığı ülkede alarm vermeye devam ediyor. Son olarak Bursa Yenişehir ilçesi ile Kars’ta tespit edilen hastalık bu sefer kendini Van’ın Gürpınar ilçesinde gösterdi. İlçeye bağlı Işıkpınar ve Anlıak mahallelerinde şap hastalığı ortaya çıktı. Hastalığın görüldüğü bu iki mahalle karantinaya alınırken, köylerin 10 kilometre çevresindeki alanlar ise kontrol amaçlı gözlem altına alındı. Bölgedeki binlerce küçükbaş ve büyükbaş hayvanı aşılayan sağlık ekipleri ve Tarım ve Orman Müdürlüğü ekiplerinin incelemeleri sürerken kentte bulunan Canlı Hayvan Pazarı’nın 15 günlüğüne kapatılmasına karar verildi. Ayrıca tedbir olarak tüm hayvan toplama merkezleri ile hayvan pazar ve satış yerleri geçici olarak faaliyetlerine ara vermesi yönünde de görüş bildirildi.
Van, küçükbaş hayvancılığın deposu olarak biliniyordu
1990’lı yıllara kadar Türkiye’deki koyunların yüzde 5,34’ü (1.904.920) sığırların yüzde 1,5’i (150.020) Van’da bulunuyordu. Küçükbaş hayvancılığında eski potansiyelini kaybetse de son üç yıla kadar ülke birinciliği vasfını koruyabilen Van, 37 milyon 276 bin olan ülke varlığının 2 milyon 505 binini barındırıyordu. Van’ı 2 milyon 191 bin başla Konya ve 1 milyon 969 bin başla Şanlıurfa izliyordu. Ancak şu anda tablo tersine dönmüş durumda. Son yıllarda farklı nedenler sonucunda hayvancılık Van’da iyice güç kaybetti. Kırsaldan kentte yaşanan yoğun göç ve maliyetlerin artması bunun en büyük nedenleri olarak gösteriliyor.
Bostaniçi Mahallesi’nde bulunan ve her gün binlerce hayvan sirkülasyonunun yaşandığı Hayvan Pazarı 15 günlüğüne kapatıldı (Foto: Munzur Press)
Kısaca şap hastalığı
Şap hastalığı çift tırnaklı hayvanların akut seyirli, çok bulaşıcı ve zoonotik karaktere sahip viral bir enfeksiyonudur. Hastalığın bulaşma oranı yüksek olup, hassas hayvan topluluklarında (popülasyonlarında) % 100’e kadar ulaşabilmektedir. Hastalığın kuluçka süresi 2-7 gün arasındadır. Hayvanlar virüsü aldıktan 2-7 gün sonra belirtiler görülmeye başlar. Yüksek ateş, ağızda ve ayaklarda veziküller oluşur, veziküller patlayarak yaralara dönüşür. Iştahsızlık, köpüklü ve ip gibi uzayan salya, ağız şapırtısı, ayak ve memelerde veziküllerin patlaması sonucu yaralar oluşur, yaralar bakterilerle enfekte olarak iltihaplanır ve hastalığın süresini ve şiddetini artırır. Veziküller ağız, ayak ve memelerle beraber burun deliklerinde, konjüktivalarda ince derili bölgelerde görülür. Buzağılarda hastalık kalp kasında da şekillenirse ölümle sonuçlanır.
Enfekte veya kuluçka dönemindeki hayvanlar solunum, deri, sekret ve ekstretleri, süt ve sperma ile virusu saçıyor. Hastalık bulaşık (kontamine) hayvan ürünleri, bulaşık (kontamine) araç ve aletler, insan, yabani hayvanlar, kuşlar, rüzgar ve nakil araçları ile de bulaşabiliyor.
