Dersim’in en büyük kiliselerinden biri olarak kabul edilen Ergen Kilisesi canlı bir tarih olarak duruyor. Dersim’deki Aleviler de ibadet yeri olarak gördükleri bu kilisede mum yakıp lokmalarını dağıtıyor ve buradan şifa bekliyor. “Acılarımız ortak” dedikleri Ermenilere ait bu kilisenin bir an önce koruma altına alınmasını istiyor.
Sevim Kahraman/Dersim
Dersim’in Hozat ilçesine bağlı Geçimli (Ergen) köyünde, 1300 yıl önce inşa edilen, bölgedeki geleneksel taş işçiliğinin detaylarını en iyi yansıtan ve bir dönem definecilerin talanına uğrayan Ergen Kilisesi kaderine terk edilmiş durumda.
Kilisenin olduğu köyde yaşayan Aleviler inanç ritüellerinin bir kısmını burada gerçekleştiriyor. Perşembe günleri lokmalarını burada dağıtan köylüler mumlarını da kilisede yakıyor, kiliseye, “Acılarımız ortak” diyerek de sahip çıkıyor.
Yıllarca iç içe yaşadıkları Ermenilerin ibadet merkezi olan bu kiliseyi bir şifa merkezi olarak da görüyorlar. Ruhsal rahatsızlıkları olanları kiliseye getirip üç pazar boyunca banyo yaptıran köylüler, buradan şifa bulan hastaların iyileştiğine inanıyorlar. Ayrıca köylüler, eskiden de düğün olduğunda gelini kilisenin iki sütun içerisinde bulunan gelin odasından çıkarıyorlardı.
“Acılarımız ortak”
Kilisenin hemen yanında oturan Hanım Eker, yıllarca iç içe yaşadıklarını söylediği Ermeni halkıyla ortak duyguları şu cümlelerle anlatıyor: “Ermeniler de Alevilerle aynı katliamı yaşamışlar. Öldürülmüş, uçurumlardan atılmışlar. Biz ziyaretlerimizde nasıl mumlarımızı yakıyorsak, kilisede de aynısını yapıyoruz. Değişen bir şey yok. Onlarla uğradığımız bir ortak acı var. Zaten her sene se 24 Nisan’da önce Ermenilerin öldürüldüğü Yarmakayış ardından da kilisede anmalar yapılıyor.”
“Koruma altına alınsın”
“Orayı da bir türbe olarak görüyorum. Her geldiğimde köyüme gider kilisede mum yakarım” diyen Besime Çiftçi, buranın koruma altına alınması gerektiğini söyledi. Kiliseye dair Ermeni birinin anlatımları aktaran Çiftçi, “Kiliseyi yapmayan bir köşeden bir kadın başlamış bir köşeden bir erkek başlamış. Gelip birbirlerine kavuşana kadar saçları beyazlamış ve birbirlerini tanıyamamışlar” dedi.
Annesinin anlatımından hatırladıklarını anlatan Derman Çelik, “Ermeniler çok iyi insanlardı” dedi. Ermeni bir ailenin de uzun süre orada yaşadığına tanıklık eden Çelik, “Şimdi eşinin mezarı da kilisenin içindedir. Ailesi her yıl gelip ziyaret eder” ifadelerini kullandı.
