Anadolu’da yoksulluğun giderek büyük kesimleri etkilemesiyle birlikte artık sıfır kıyafet alma gücünü kaybeden vatandaşlar Gaziantep’ten gelen seyyar satıcılardan ikinci el kıyafet alarak kıyafet ihtiyaçlarını gidermeye çalışıyorlar. İstanbul ve Ankara gibi kentlerden aldıkları ikinci el giysileri satmak için Doğu Anadolu’nun birçok il ve ilçesini gezen Gaziantepli seyyar satıcılar, ayları bulan yolculuk esnasında birçok zorlukla yüz yüze kalıyor. Artan maliyetlerin kendilerini de etkilediğini, eskiden ucuz fiyata birinci el kıyafet alıp Anadolu kentlerinde sattıklarını ancak ard arda gelen zamlar ile hem kendilerinin hem de vatandaşın artık fabrika çıkışı ürün alamadığını bu nedenle Anadolu kentlerinde ikinci el kıyafetlere ilginin giderek arttığını belirtiyorlar.
İkinci el ürün satan pazarlar ile seyyar olarak gezen satıcıların pazarladığı ikinci el kıyafetler Doğu Anadolu’nun birçok kentinde büyük bir ilgi görüyor. Artan enflasyon rakamları ile alım gücü düşen vatandaşların en değişmez adresi artık ikinci el ürün satan pazar ve esnaflar oldu. Yurttaşların önemli bir kısmı, sıfır giysi ürünlerinde yaşanan yüksek fiyat artışları karşısında mont, bot, kazak, pantolon gibi ihtiyaçlarını artık ikinci el ürün satın alarak karşılıyorlar. Satın alınan ürünler arasında çocuk giysileri de bulunuyor.
İkinci el ürünleri İstanbul ve Ankara gibi büyük kentlerde ucuz fiyata satın alan Gaziantepli seyyar satıcılar bu ürünleri Doğu Anadolu’nun kentlerinde köy köy ilçe ilçe gezerek satıyorlar. Gaziantep’ten Doğu Anadolu bölgesindeki birçok ile gelerek ikinci el ürün satan satıcılar ikinci el kıyafetlere özellikle Van, Muş, Bitlis ve Ağrı illerinde büyük bir talep geldiğini belirtiyorlar. Gaziantep’ten ikinci el kıyafetler ile birlikte yola çıkarak başta Van, Muş, Bitlis ve Ağrı olmak üzere bölge il ve ilçelerine gelen seyyar satıcılar buralarda kurdukları ikinci el pazarlarına vatandaşın büyük bir ilgi gösterdiğini ellerindeki malların kısa sürede tükendiğini belirtiyorlar. Çoğu akraba olan seyyar satıcılar, İstanbul ve Ankara gibi metropol kentlerinden aldıkları ikinci el giysileri önce memleketleri Gaziantep’e götürüyorlar, orada tasnif ettikten sonra araçlara yükleyip ekmek yolculuğuna çıkıyorlar. Yaz aylarında çıktıkları bu yolculuk aylar boyunca devam ederek kış ayları ortalarına kadar sürüyor.
Geçimlerini sağlamak için uzun yolculuğa çıkan Gaziantepli seyyar satıcılar bu yolculuklar sırasında yanlarında eş ve çocuklarını da getirerek ilçe ilçe kent kent köy köy ikinci el pazarları kuruyor, ürünlerini satabiliyorlar. Kadın ve çocuklar ile birlikte aylarca süren yolculuğa çıkan seyyar satıcılar sezon boyunca birçok yerde konaklayıp çadır kurarak zorluklar içinde geçimlerini sağlamaya çalışıyorlar. Seyahat sırasında en çok zorlanan ise kadınlar ve çocuklar. Okul çağındaki çocuklar, aralık ayına kadar devam eden bu yolculuk nedeniyle eğitim hayatından geri kalıyor.
Bitlis, Van, Ağrı, Muş ve Kars gibi kentleri ilçe ilçe gezerek getirdikleri ikinci el giysileri satmaya çalışan seyyar satıcılar yaşamlarını ve yaşadıkları zorlukları Munzur Press’e anlattılar. Bu işi geleneksel olarak yaptıklarını ifade eden satıcılar, yolculukların genel olarak zorlu geçtiğini söylüyor. Kafileyi zorlayan en büyük etken ise soğuk havalar.
KURULAN TEZGÂHLARA VATANDAŞIN İLGİSİ YÜKSEK
Gaziantep’ten başlayan ve aylarca süren bir yolculuğa ailesi ile birlikte çıkan seyyar satıcı Şeref Zurnacı havaların soğumasıyla birlikte çok zorlandıklarını, çadır kuracak yer bulamadıklarını söylüyor. 15 gün önce Van’ın Özalp ilçesindeki bir düzlükte kurdukları geniş tezgâhta ikinci el ürünleri satışa çıkardıklarını ve vatandaşın ikinci el ürünlere ilgisinin yüksek olduğunu belirterek şunları konuştu: “İstanbul, Ankara ve İzmir gibi kentlerde kiralık evlerimiz var bizim. Oralara giderek bu ürünleri toplayıp memleketimiz olan Gaziantep Nizip’e geliyoruz. Kışlık olanları ayırıyoruz ve arabalara yükleyip Doğu’ya taraf yola düşüyoruz. Aralık ayına kadar buralarda kalıyor sonra tekrar memleketlerimize dönüyoruz. Çocukları genelde memlekette bırakıyoruz orada okula gidiyorlar. Bazıları ise bizimle geliyor. 20 araba olarak geldik buraya. Kimisi ürünlerini satıp döndüler. Biz de havalar soğuyunca döneceğiz. Satamazsak da mecbur tekrar geri dönüyoruz. Kalabalık gruplar halinde geliyoruz. Bir kısmı gezerek ürünlerini satıyor, bir kısmı da bizim gibi ilçelerde konaklayarak devam ediyor. Havalar soğuyunca daha çok zorlanıyoruz. Şunu belirtmek isterim ki vatandaş sıfır kıyafetlere değil ikinci el kıyafetlere daha çok ilgi gösterip satın alıyor.”
Şeref Zurnacı-Esnaf
“ARTAN MALİYETLER BİZİ DE ETKİLİYOR”
Seyyar satıcı Şeref Zurnacı ülkede yaşanan ekonomik sorunların bu sektörü de büyük oranda etkilediğini, sıfır giysi fiyatlarında yaşanan artışın vatandaşı ikinci el giysilere zorladığını ve bu yüzden işlerinde bu yıl bir artışın yaşandığını belirterek şöyle konuştu: “Artan maliyetler bizi de etkiliyor. Daha önce Antep’ten buraya 300-400 TL arasında bir mazot ücreti ödeyerek geliyorduk şimdi bu rakam 3 binin üzerinde. Sattığımız ürünlerin fiyatlarını da çok arttırmıyoruz. Giysileri parça başına 10-15-20 TL dolaylarında satıyoruz. Toptan aldığımı için bize biraz uygun geliyor, parça başına 10 TL falan kalıyor. Ayakkabı, mont, elbise, bayan ve çocuk giysileri satıyoruz. Hepsine de ilgi var. Sıfır giysilerin fiyat artışları bizim ürünlere olan ilgiyi arttırdı diyebiliriz. Bizim fiyatlar da oldukça uygun, bu yüzden alıyorlar.”
Yusuf Zurnacı-Esnaf
ÜRÜNLER BİTENE KADAR İLÇE İLÇE GEZİYORUZ
Bir başka seyyar satıcı Yunus Zurnacı ise yaptığı açıklamada ellerindeki son ürünü satana kadar dağ bayır gezdiklerini söylüyor. 32 yaşındaki Yunus Zurnacı geçimlerini genelde bu işleri yaparak sağladıklarını anlatarak şunları söyledi: “Biz ailece bu yolculuğa çıkıyoruz. Genelde Pazarı kurduğumuz yerde kurduğumuz çadırlarda kalıyoruz. Yola çıktığımız kalabalık bir grubuz yani kafilede yer alan herkes yakın akraba. Amcam Şeref Zurnacı satışlar iyi diyor ama bana göre satışlar zayıf gidiyor. İstanbul’daki pazarlardan bu ikinci el giysileri alıyoruz, sonra buraya getirip satıyoruz. Oldukça zor şartlarda yaşıyoruz buralarda. İstanbul’dan memlekete, oradan buraya baya zor oluyor. Burada da yer yer geziyoruz ürünleri bitirene kadar. Birkaç ay bu böyle devam ediyor. Pazarı kurduğumuz yerde yatıp kalkıyoruz. Geçimimiz bunun üzerine. Bu sene zayıf. Geçen seneye göre ilgi az. Çünkü her şeyin maliyetleri arttı. Ama biz fiyatları arttırmadık. Böyle olunca çok kazanamıyoruz. Fiyatları istesek de arttıramıyoruz çünkü vatandaşın bütçesi yok. Çoğumuz bu işi yapıyoruz. Bazen büyük şehirlerde hurdacılık da yapıyoruz.”
Vatandaş ikinci el ürünler arasında bulunan mont, bot ve kalın kazaklara büyük ilgi gösteriyor ve satın alıyor
