Şehirden Köylere, Köylerden Şehirlere Göç Trendi

Türkiye’nin hemen her kentinde köylerde görkemli köy evlerinin yapıldığına tanık oluyoruz. Bu durum bölgelere göre değişiklik gösteriyor. Örneğin Doğu, Güneydoğu, Karadeniz, İç Anadolu gibi bölgelerde köylerine dönüp “görkemli” ev yapanların geneli daha önce orada ikamet eden, sonra metropollere veya yurtdışına gitmiş, belli düzeyde “zenginleşmiş” insanlardan oluşuyor.

Bunların çoğu emekli olmuş veya o yaşlara gelmiş köylülerdir. Köyde yaşadığı dönemde kurdukları hayallerini büyük paralar harcayarak gerçekleştiriyorlar. Büyük bir ev yapmak! Genelde köyün mimari dokusundan uzak, gereksiz büyük, çok katlı beton evler! Köylerden çıkarken hayallerini sırtlayıp gidenler sonra gelip bırakıp gidiyorlar! Gençler gelmiyor o evlere, gelmek de istemiyorlar. Çocuk sesi yok! O yüzden biraz buruk evlere dönüşüyor. Sessiz evler! Yazları biraz insan sesine kavuşan, sonra sessizliğe gömülen büyük yalnız evler! Köylerine geri gelenler işgücünden uzak oldukları için üretime de bir katkı sunamıyorlar.

Farklılık Gösteren Akdeniz ve Ege Bölgeleri

Bu Akdeniz ve Ege bölgelerine gelince farklılık gösteriyor. Burada köylerde yaşamı tercih edenler -eski yerleşikler dışında- genelde dışarıdan gelen insanlardan oluşuyor. Metropollerde uzun üzere yaşamış, belli düzeyde entelektüel birikime sahip “küçük burjuva” denebilecek “entel” grubu bunların en önemlileri… Genelde denize yakın, mümkünse küçük bir zeytin bahçesi olan; domates, biber ekecekleri, köyde ürünler alacakları yerleri seçiyorlar. Zaten paralarının tamamını evi alırken harcadıkları için köy evleriyle fazla uğraşmıyorlar. Bol bol çiçek ekiyor, küçük dokunuşlar yapıyorlar. Ekonomik gelir getirici bir düzeye gelmemişlerse fazla dayanamıyorlar, tekrar şehirlerine dönüyorlar.

Bunları zengin aileler izliyor; duvarları taştan içi İtalya’dan, “mütevazi” pahalı evler… Genelde bölgenin mimari dokusuna uygun evler alıp restorasyon yapıyorlar. Mümkünse deniz kıyısında, kalabalık olmayan, yakınlarında köylerin/köylülerin olduğu, ulaşımı rahat, merkez metropollere yakın yerleri tercih ediyorlar.

Buna bir de son yılların trendi olan “nefes alma evlerini eklemek lazım. Şehrin gürültü ve stresinden uzaklaşmak için yakın illerin köylerinden alınan tarlalara yapılan çarpık barakalar… Genelde kaçak ve sağlıksız yapılar… Bunlar metropollerin veya şehirlerinin köylerinde günübirlik gidilip gelinebilecek yerlerde bulunuyor.

Hepsinin ortak özelliği şehirlerin gürültü ve stresinden uzaklaşmak istemeleridir. Son yıllarda depreme dönük korkunun da etkisi de şehirlerden uzaklaşma etkisi yaratıyor. Gittikleri köylerde üretime veya kültürel yapıya herhangi bir katkı sunmuyor. Aksine oradaki ekonomik ve kültürel yapıyı olumsuz etkiliyor. Köyler köy olmaktan çıkıyor, emlak fiyatları fırlıyor. Aileler arasında mal mülk meseleleri büyük sorun olmaya başlıyor. Köylüler sattıkları arsa/tarlalarla şehirlere göçüyorlar. Köy köy olmaktan, köylü köylü olmaktan çıkıyor!

Köylülerin Şehirlere Göç Nedenleri

Köylerde üretimde çalışacak genç nüfus az! Köylüler eskisi gibi 5-10 çocuk yapamıyor, yapmıyor. Gençler evlenmekte güçlük yaşıyorlar. Bazı genç köylüler, “neden evlenmiyorsun” sorusuna “kadınlar köylerde yaşamak istemiyor” diye yanıt veriyor. (Köylülere şehirler, şehirlilere köyler cazip geliyor.)

Tarım ve hayvancılık yapılamıyor; tarım ve hayvancılıkta girdi fiyatları yüksek. Geleneksel üretim için gerekli işgücü yok. Aileler ve araziler parçalı. Devlet teşvik ve destekleri yetersiz.

Köylüler artık üretim yapmıyor. Öyle ki, çoğu köylerde yumurta, yoğurt, ekmek gibi gıda ürünleri bile şehirden temin ediliyor. (Köyler köy olmaktan çıktı/çıkıyor!) Paketlenmiş ürünler tüketiliyor. Köyde şehirdeymiş gibi yaşanmak isteniyor. Kültürel faaliyetler yapılmıyor. Gelenekler ölüme bırakıldı.  Bunun sosyo-kültürel, hatta psikolojik nedenleri ve acı sonuçları var.

Günümüzde Türkiye’nin kırsal alanları ile şehirlerinin yaşam dinamikleri hızla değişiyor. Tarım ve hayvancılığın kalbi olan köyler, artık zenginlerin tercih ettiği yaşam alanları haline gelirken, şehirler ise köylülerin veya yoksulların sığınaklarına dönüşüyor.

Bu Zenginlerin köylere, köylülerin ise şehirlere göç etme trendi, Türkiye’nin sosyo-ekonomik ve kültürel yapısını önemli ölçüde etkileyen bir değişimdir. Son yıllarda artan gıda fiyatlarının en önemli nedeni (et, süt, un, sebze ve meyve vb.) tarım ve hayvancılık alanında üretimin girerek bitme noktasına gelmesidir. Bu enflasyon olarak da karşımıza çıkıyor. Bu değişimin olumlu ve olumsuz etkilerini göz önünde bulundurarak, sürdürülebilir bir kalkınma planının uygulanması kaçınılmazdır.