HEDEP ve CHP’nin Yerel Seçimlerde İttifakı Mümkün mü?

2024 yılında Türkiye’de yapılacak yerel seçimler, iktidarın geleceğini belirleyecek en önemli seçimlerden biridir. Özellikle İstanbul, Ankara, İzmir, Aydın, Antalya, Mersin, Adana gibi büyükşehirlerde seçimi almak, mevcut partileri için çok önemli. Daha önce bu illerde belediye başkanlıklarını alan CHP, İYİP ve HDP’nin ağırlıklı desteğiyle almıştı. Önümüzdeki döneme ilişkin ittifak arayışları devam ediyor.

Yerel Seçimlere Doğru: İktidar Partilerinin Konumu

Resmi bir ittifak olmasa da genel seçim ittifaklarının etkisiyle, AKP ve MHP yerel seçim iş birliği içinde. Ortak bir komisyon kurarak çalışmalara başlamışlardır. İki parti, mevcut belediyeleri koruma ve İstanbul başta olmak üzere büyükşehirleri muhalefetten geri alma hedefi doğrultusunda aday belirleme sürecini yürütmektedir. MHP’den Genel Başkan Yardımcıları Feti Yıldız, Sadir Durmaz, AKP’den Genel Başkanvekili Efkan Ala’nın başkanlığındaki üç kişilik heyet ortak ittifak yapılacak iller için ön çalışma yürütecek. İki partinin yerel seçim iş birliği için kriteri “eldeki belediyeleri korumak, muhalefete geçen belediyeleri geri almak”tır.

Yeniden Refah Partisi (YRP) ise yerel seçimlerde kendi adaylarıyla yarışacaktır. Ancak, cumhur ittifakı içinde yer alan diğer partiler yerel seçimlerde de AKP adaylarını destekleyecektir.

Millet İttifakı içinde yer alan CHP’nin öncülüğündeki “altılı masa” dağınık bir görünüm sergilemektedir. İYİ Parti, 2019 yerel seçimlerinde yaptığı ittifaka rağmen mesafeli duruyor. CHP ile “yeniden masaya oturmak gibi bir düşünceleri” yok. Partililer, ilerleyen süreçte böyle bir kapının açılması halinde şartlarının “ağır” olacağını ifade ediyor.

HDP 2019 yerel seçimlerinde Batı illerinde aday çıkarmayarak CHP adaylarına destek vermişti. HEDEP çatısı altında gireceği yerel seçimlerde alacağı tutum, muhalefet için önem arz etmektedir. Tuncer Bakırhan‘ın “Batı ilerinde ittifaka açığız” ve Pervin Buldan‘ın “her yerde aday çıkaracağız” demeçleri, CHP’nin işini zorlaştırıyor.

Kritik seçim İstanbul Büyükşehir Belediyesi…

HEDEP‘nin her büyükşehirdeki desteğinin son derece önemli olduğu herkes tarafından kabul edilen bir gerçek. Bu bağlamda, en kritik seçimin İstanbul’da gerçekleşeceğini ifade edebiliriz. HEDEP‘nin İstanbul’da aday çıkarması, muhalefetin seçimi kazanma olasılığını zorlaştırır. Cumhurbaşkanı Erdoğan‘ın açıklamalarından anlaşıldığı kadarıyla, önümüzdeki yerel seçimlerde ana siyasi rekabetin İstanbul’da yaşanacağı vurgulanmaktadır. Bu nedenle, muhalefetin İstanbul için ayrı, diğer kentler için ayrı bir strateji oluşturması bekleni

HEDEP’in Yerel Seçimlerde Beklentileri

HEDEP’in 2024 yerel seçimleri için alacağı tutum her iki ittifak açısından son derece önemli. HEDEP’in yerel yönetimlerde nasıl bir yol izleyeceği merak konusu. Bir yandan Pervin Buldan’ın “her yerde aday çıkaracağız” açıklaması. Öte yandan yeni Eş Genel Başkan Tuncer Bakırhan‘ın söylemi. “İttifakın ilkeler doğrultusunda açık ve şeffaf olması gerekir” diyerek ittifaka kapı aralaması… Çelişkili durum yaratıyor.

Anlaşılan o ki, HEDEP, yerel yönetimlerde daha fazla söz sahibi olmak istiyor. Bu nedenle, bir ittifak kurulması halinde, öncelikle “ilkeler doğrultusunda, açık, şeffaf” olmasını şart koşuyor. Bu HEDEP seçmenin taleplerinin de başında yer alıyor.

HEDEP, büyük şehirlerde ilçe belediyeleri ve il genel meclislerinde yer almak isteyecektir. Bu sayede kendi tabanına güven vermek istiyor.

İttifak halinde adayların, “demokrat, ilerici, Kürdü inkâr etmeyen anlayış ve kişiler” olarak tanımlıyor. Birlikte yürüyebileceği kişilerin seçilmesi durumunda destekleyeceğini açıklıyor.

HEDEP’in başında kayyum politikası “Demokles’in Kılıcı” gibi asılı duruyor. Bakırhan, “Şimdi bazı siyasi tacirler, tekrar bir ‘kayyım tehlikesi’ laflarını toplum içerisinde yayıyor. Bu seçim sürecinin bir işe yaramayacağı yönünde propagandalar yapıyorlar”. Bu söylemleriyle ‘maksatlı algı’ yaratanları uyardı. Ancak, kayyum riski hala varlığını koruyor. Bunun karşılığında HEDEP’in elinde “direnmek” dışında bir seçenek yok gibi.

CHP’nin Yerel Seçimlerde Zor Durumu

CHP’nin HEDEP ve İYİP’in desteği olmadan büyük şehir belediyelerini kazanmakta zorlanacağı açık. Her ne pahasına olursa olsun, her iki partiyi yine yerelde ittifak içinde tutmaya çalışıyor.

CHP sıkışık. İYİP’in yerel seçimlerle ilgili tavrı giderek netleşmekte. Yerel seçimlere kendi adaylarıyla girmeye dönük demeçler veriliyor. Bu da CHP’yi büyük şehirleri alma konusunda endişelendiriyor. CHP Lideri Özgür Özel, “Türkiye için biz muhalefete kazandıran bir formüle mecburuz. Yerel gereklilikleri iyi okuyan bir iradeyi göstermek istiyorum. Diğer partilerle henüz bir temas yok ama mutlaka olacaktır. Kibirli olmayacağız” diyerek, “iş birliği” için görüşlerini açıkladı. Ayırca HEDEP’in taleplerine ilişkin de, “Bir iş birliği yapacaksak bunu kamuoyunun bilmeye hakkı var. Bir görüşme olacaksa açıktan yapılmasına yönelik isteği son derece haklı bir talep olarak görüyorum” diyerek anlayışla karşıladığını vurguladı.

İYİP de ittifak kurarsa eskisi gibi destek vermeyeceğini, bunun somut karşılıklı çıkarlara dayanması gerektiğini söylüyor. Yani, “benim de belediye başkanlarım olsun” diyor.

CHP, yükselen Turancı/Milliyetçi politikanın etkisinden kurtularak HEDEP’le açık ittifak yapabilir mi? Buna cesaret eder mi?

Özür Özel’le parti yönetimdeki değişiklik sandığa nasıl yansıyacak? Bunu kestiremiyorlar!

CHP’nin isteği önceki yerel seçimlerdeki gibi sessiz sedasız desteklerle büyük şehirlerin alınması ve etkinliğini koruması. Ama bu şu haliyle mümkün mü?

“Yaşar ne yaşar ne yaşamaz!”

İYİP Millet İttifakından giderek uzaklaşıyor. HEDEP konusu İYİP içinde ciddi tartışmalara neden oluyor. Akşener, partisinden kopmalara ilişkin, “her giden arkadaş bizi HDP ile eşgüdüm haline getirerek gitti… Milletvekili seçilirken hiç HDP ile ilgili herhangi bir endişeniz olmadı mı? Seçilirken hiçbir şey olmadı, sonra nedense birden HDP bu arkadaşların hayatına girdi, çok üzüldüler. HDP ile bir yakınlığımız varmış gibi…” diyerek, CHP vari, bir ittifak anlayışından yana olduğunu gösterdi.

Meral Akşener 10 Kasım’da Devlet Bahçeli ile samimi pozlar vererek CHP’ye “aba altında sopa” gösterdi.

CHP ve İYİP HEDEP’e yönelik ittifak anlayışını, “Yaşar ne yaşar ne yaşamaz!” politikası olarak tanımlayabiliriz. Yani “siz bize destek olun, ama biz senin yanında gözükmeyelim!”

DEVA Partisinin Tutumu

DEVA Partisi, seçim iş birliği konusunda CHP’den gelebilecek önerilere öncelik verme eğilimindedir. BBC’ye konuşan bir parti yöneticisi “seçimlere kendi adaylarımızla gireceğiz... Ankara’da düzgün adaylar çıkardığında, biz de göz göre göre buraların iktidara bırakılmasını doğru bulmayız. Elbette iş birliği yapılır. Zaten yapılmazsa, seçmen makul adayda buluşur. Siz iki yıl aynı masada oturacaksınız, Parlamenter Sistem istiyoruz diyeceksiniz. Ondan sonra e bu oyun olmadı, ben misketlerimi toplayıp gidiyorum, diyeceksiniz. Böyle bir şey bizim açımızdan olmaz” diyerek, yerel seçimlerde Millet İttifakındaki durumunun değişmeyeceğini vurguladı.

HEDEP ve CHP İş Birliği Olasılığı

CHP, HEDEP ve İYİP’in desteği olmadan büyük şehirleri kazanamaz. Bu da partinin yerel seçimlerde zor durumda kalmasına neden olacaktır.

HEDEP ve CHP’nin yerel seçimlerde birlikteliği kendi beklentilerini karşılayabilecek bir ittifak anlaşması imzalayabilmesine bağlı. HEDEP, açık ve şeffaf bir ittifak istiyor. CHP ise HEDEP ve İYİP’in desteği olmadan büyük şehirleri kazanmakta zorlanacağını farkında.

Bu beklentileri karşılayacak bir ittifak anlaşması imzalanabilirse, HEDEP ve CHP’nin yerel seçimlerde birlikteliği mümkün olabilir. Ancak, bu anlaşmanın imzalanması için her iki partinin de bazı tavizler vermesi gerekecek.

Eğer bu iki parti, ortak bir noktada buluşabilirse, yerel seçimlerde birliktelik sağlayabilir, büyükşehir belediyelerinde kazanabilirler.

HEDEP ikili bir politika izleyecekmiş gibi duruyor. Güneydoğu ve Doğu Anadolu’nun bazı illerinde kendi adaylarıyla seçimi kazanacağını düşünüyor ki, haklıdır. Dersim gibi illerde sol ittifakla girecektir. Ancak, bütün bu illerde Kayyım atanma endişesi ve riski hala varlığını koruyor.

İstanbul, Ankara, İzmir, Aydın gibi büyükşehirlerde ise tek başına seçimi alma gücü olmadığını biliyor. Dolayısıyla CHP ile ittifak yaparak seçimlere girebilir ve başarının paylaşılmasını isteyebilir. CHP’nin bu ittifakı açık ve şeffaf bir şekilde yapması, şartları açıklaması yönünde bir politikası var. CHP’nin de “Kürtlerle yan yana gelme korkusu!”

Yerel seçimlere genel seçim perspektifiyle yaklaşılmaz… ikisi farklı. Ancak siyasal yapılarda aynılaştıran bir yaklaşım söz konusudur. Biri doğrudan siyasal iktidarla ilgili, diğeri yerelle yani doğrudan halkla ilgilidir.

Her iki parti bu cendereden çıkabilecek mi, göreceğiz.

Not: “İş birliği” kavramını sayın Özgür Özel’in “İttifak kelimesi fazlasıyla yoruldu” demesinden ötürü aldım.